Ba mẹ chị N.T.T.H ở huyện Hóc Môn, TP HCM có mảnh đất nông nghiệp gần 1.000 m2 tại xã Xuân Thới Thượng và muốn chuyển mục đích sử dụng đất thành đất ở để chia cho 3 người con. Tuy nhiên, vì vướng quy hoạch "treo" dự án KCN xã Xuân Thới Thượng hơn 300 ha nên chưa thể chuyển mục đích, tách thửa.
Nhiều nỗi gian nan
Chị H. kể năm trước người dân nơi đây vui mừng khi hay tin Chính phủ quyết định đưa KCN này ra khỏi quy hoạch phát triển các KCN trên địa bàn thành phố. Gia đình chịu nhiều thiệt thòi thời gian dài, chưa kịp mừng khi thành phố xóa quy hoạch treo thì lại lo giá đất lên cao.
Theo chị H., đối chiếu với dự thảo bảng giá đất điều chỉnh của thành phố thì giá đất tại khu vực đất nhà chị tăng lên nhiều lần. Cụ thể, bảng giá đất hiện hành của thành phố có giá 780.000 đồng/m2, còn giá theo dự thảo bảng giá đất mới là gần 23 triệu đồng/m2. "Phương án chuyển mục đích sử dụng đất lên đất ở để chị em ra riêng là không khả thi vì không ai có kinh tế dư dả. Bây giờ gia đình chưa biết xử trí như thế nào" - chị H. nói.
Thời gian này, nhiều người dân đi làm thủ tục về đất đai với không ít trăn trở
Tương tự, gia đình ông N.T.D có khu đất nông nghiệp rộng 1.000 m2 ở khu vực đường song hành Quốc lộ 22. Nhà đông thành viên, ông tính chuyển mục đích sử dụng đất để vài năm nữa tách thửa chia cho con, có điều, trục đường này theo dự thảo bảng giá đất điều chỉnh thì gia đình ông không thể tưởng tượng xoay xở tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích khu đất trên thế nào. Ông lo lắng không thể chuyển nổi vài trăm mét vuông.
Bên cạnh nhiều trường hợp như trên, thời điểm cuối tháng 7-2024 đến đầu tháng 8-2024, ở nhiều huyện ngoại thành như Củ Chi, Hóc Môn, Bình Chánh, TP Thủ Đức... người dân tranh thủ đi nộp hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất, công nhận quyền sử dụng đất để kịp áp dụng bảng giá đất theo Quyết định 02/2020 của UBND TP HCM. Tuy nhiên, cơ quan đăng ký đất đai tiếp nhận hồ sơ xử lý nhưng cơ quan thuế lại tạm ngưng giải quyết trường hợp liên quan nghĩa vụ tài chính vì chờ hướng dẫn.
Sớm có hướng dẫn
Ông Nguyễn Văn Dũng, Trưởng Ban tư vấn Dân chủ - Pháp luật Ủy ban MTTQ huyện Hóc Môn, cho rằng thời gian qua, trước khi Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực thì người dân ùn ùn đi kê khai để công nhận quyền sử dụng đất nhưng hồ sơ bị tạm ngưng giải quyết.
"Đăng ký đất đai nhưng cơ quan thuế lại không giải quyết nộp thuế, nói chờ hướng dẫn. Không giải quyết nộp thuế thì đương nhiên không thể cấp giấy chứng nhận" - ông Dũng nêu thực tế. Ông cũng chia sẻ thêm gia đình ông sử dụng đất ổn định 24 năm qua nhưng nếu áp dụng bảng giá đất điều chỉnh thì không thể làm vì không có tiền đóng.
Bà Ung Thị Xuân Hương, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP HCM, cũng thông tin có tình trạng người dân đến nộp hồ sơ tại cơ quan thuế, liên quan tới nghĩa vụ tài chính nhưng cơ quan thuế ngưng giải quyết. Điều này theo bà không đúng quy định và bà đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) nghiên cứu, tham mưu UBND TP HCM có văn bản chỉ đạo. "Nếu quyết định mới có ban hành, được áp dụng thì cũng không được hồi tố bởi luật quy định nghĩa vụ tài chính nặng hơn thì không được hồi tố... Ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì thời gian sau mới có hiệu lực mà cơ quan thuế đã vội vàng ngưng giải quyết hồ sơ là ảnh hưởng lớn tới quyền lợi người dân" - bà Hương nói.
Liên quan tới vấn đề này, lãnh đạo Phòng Kinh tế đất - Sở TN-MT TP HCM cho biết sở đã có văn bản kiến nghị và sẽ sớm có hướng dẫn cho người dân.
11 tác động
Theo Sở TN-MT TP HCM, khi áp dụng bảng giá đất điều chỉnh có 9 tác động tích cực và 2 tác động không mong muốn.
Trong 9 tác động tích cực, đáng chú ý là giá đất tại bảng giá đất điều chỉnh có lợi cho người dân có đất bị thu hồi vì được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thỏa đáng hơn, số tiền được bồi thường cao hơn trước đây; khắc phục được tình trạng kê khai giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thấp hơn giá thực tế, tránh được những hệ lụy pháp lý phát sinh.
Một trong hai nội dung "không mong muốn", đó là hộ gia đình, cá nhân khi được Nhà nước cho phép chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện nộp nghĩa vụ tài chính cao hơn so với trước đây. Tuy nhiên, điều này bảo đảm sự công bằng với những người không có mét vuông đất ở nào phải đi mua đất ở với giá thị trường, có thể còn cao hơn bảng giá đất.
Phản hồi từ cơ quan thuế
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, một lãnh đạo của Cục Thuế TP HCM xác nhận tình trạng nhiều hồ sơ chuyển mục đích sử dụng đất của người dân ở TP HCM bị "treo". Nguyên nhân chính là cơ quan thuế đang chờ UBND TP HCM hướng dẫn giá đất cụ thể mới nhất.
Theo bà Ung Thị Xuân Hương, Phó Chủ tịch Hội Luật gia TP HCM, việc cơ quan thuế ngưng giải quyết hồ sơ ảnh hưởng lớn tới người dân
Bởi lẽ, mục 3 điều 277 Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 1-8 quy định phương án giá đất trình UBND cấp có thẩm quyền trước ngày luật này có hiệu lực thì cấp có thẩm quyền quyết định giá đất cụ thể theo phương án đã trình. Trong khi đó, cơ quan quản lý nhà đất tại TP HCM đã trình cấp có thẩm quyền ban hành giá đất mới. Vì thế, nếu cơ quan thuế tính tiền sử dụng đất theo giá đất cũ sẽ bị cấp trên phê bình không thực hiện theo quy định Luật Đất đai năm 2024. Hệ quả là việc giải quyết hồ sơ chuyển đổi mục đích sử dụng đất của người dân bị "đứng hình".
"Giải quyết vấn đề này, ngành thuế TP HCM đã có văn bản báo cáo và đang chờ UBND TP HCM thông báo việc tính tiền sử dụng đất được áp dụng theo bảng giá đất cũ hay theo giá đất mới. Khi đó, tình trạng tắc nghẽn chuyển đổi mục đích sử dụng đất sẽ được khai thông" - lãnh đạo Cục Thuế TP HCM cho biết thêm.
T.Thơ
