Cơ hội vàng cho hàng xuất khẩu Việt

Khi một số mặt hàng xuất khẩu được hưởng thuế đối ứng 0%, cánh cửa tiếp cận thị trường Mỹ sẽ rộng mở hơn

Cuối tuần qua, Việt Nam và Mỹ đã thống nhất về Khuôn khổ Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng, nhằm tăng cường quan hệ kinh tế song phương, qua đó tạo điều kiện tiếp cận thị trường sâu rộng cho hàng xuất khẩu của nhau.

Thúc đẩy minh bạch thị trường

Theo nội dung đã được hai bên thống nhất về nguyên tắc, Việt Nam sẽ dành quyền tiếp cận thị trường ưu đãi cho gần như toàn bộ hàng xuất khẩu nông nghiệp và công nghiệp của Mỹ. Trong khi đó, Mỹ sẽ duy trì mức thuế đối ứng 20% như quy định tại Sắc lệnh Hành pháp số 14257 ngày 2-4-2025 (đã sửa đổi) đối với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam, đồng thời sẽ xác định các sản phẩm nằm trong danh mục Phụ lục III của Sắc lệnh Hành pháp số 14356 ngày 5-9-2025 về "Điều chỉnh thuế tiềm năng đối với các đối tác có định hướng tương đồng" để được hưởng mức thuế đối ứng 0%.

Các doanh nghiệp Việt đặt kỳ vọng lớn vào việc giảm thuế đối ứng khi Việt Nam và Mỹ đạt được thỏa thuận thương mại chính thức .Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Điểm nổi bật nhất trong nội dung dự kiến của hiệp định chính là cơ chế ưu đãi thuế 0% cho nhóm ngành hàng mà Mỹ đánh giá Việt Nam có định hướng tương đồng về phát triển kinh tế và tiêu chuẩn thị trường. Các nhóm hàng này có thể bao gồm những lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dệt may, da giày, đồ gỗ, linh kiện điện tử… Nếu được hưởng thuế suất 0%, hàng Việt có thể tăng sức cạnh tranh đáng kể tại thị trường Mỹ.

TIN LIÊN QUANChuyên gia nói gì về khung thỏa thuận thuế quan giữa Mỹ và Việt Nam?

Bên cạnh đó, Mỹ và Việt Nam sẽ hợp tác trên tinh thần xây dựng nhằm nỗ lực giải quyết mối quan tâm của cả hai bên liên quan đến các rào cản phi thuế quan ảnh hưởng đến thương mại song phương trong các lĩnh vực ưu tiên.

Theo Bộ Công Thương, trong vài tuần tới, Việt Nam và Mỹ sẽ tiếp tục trao đổi để hoàn thiện nội dung Hiệp định thương mại đối ứng, công bằng và cân bằng, tiến tới ký kết và triển khai các thủ tục cần thiết để hiệp định chính thức có hiệu lực.

TS Bùi Quý Thuấn, Trưởng Ban Nghiên cứu Liên Chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam (VIPFA), đánh giá tuyên bố chung về khuôn khổ hiệp định là "một bước ngoặt mang tính chiến lược trong quan hệ thương mại và đầu tư". Ông nhấn mạnh: "Đây là nền tảng để mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực mới mà hai bên cùng quan tâm như công nghệ cao, năng lượng và kinh tế số". Đồng thời, khẳng định hiệp định khi được ký kết sẽ góp phần thúc đẩy minh bạch thị trường, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ và phát triển bền vững.

Cơ hội cho hàng hóa xuất khẩu chủ lực

TS Bùi Quý Thuấn phân tích thêm: "Việc Mỹ xác định các sản phẩm trong danh mục Phụ lục III để được hưởng mức thuế suất đối ứng 0% có ý nghĩa rất quan trọng đối với hàng hóa xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Điều này cho thấy Mỹ có thể coi Việt Nam là đối tác có định hướng tương đồng trong quan hệ kinh tế, phù hợp với mối quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện". Theo ông, chính sách này không chỉ giúp hàng hóa Việt Nam rẻ hơn khi vào Mỹ mà còn củng cố vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu. "Khi được hưởng thuế 0%, hàng Việt sẽ cạnh tranh hơn, đồng thời Việt Nam sẽ trở thành điểm đến đầu tư hấp dẫn, ổn định hơn cho các tập đoàn đang tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc. Điều này sẽ thúc đẩy làn sóng đầu tư nước ngoài (FDI) chất lượng cao đến từ Mỹ và châu Âu trong thời gian tới" - chuyên gia này dự báo.

Với góc nhìn của một học giả ở nước ngoài, TS Hồ Quốc Tuấn, giảng viên cao cấp Đại học Bristol (Anh), cho rằng thỏa thuận thương mại Việt - Mỹ "tương tự các mô hình mà Mỹ đã ký với một số nước khác, trong đó có các quốc gia ASEAN như Campuchia, Malaysia". Ông nhận định mức thuế 20% sẽ áp dụng với hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam, song song đó, một số sản phẩm sẽ được hưởng mức thuế 0% nếu thuộc nhóm đối tác có định hướng tương đồng, cơ chế này tương tự thỏa thuận Mỹ đã ký với Anh. Tuy vậy, ông lưu ý Việt Nam cần tiếp tục đàm phán về các rào cản phi thuế quan vì "vẫn còn nhiều vấn đề cần xem xét, trong đó có thuế dịch vụ".

Bà Đỗ Thị Thúy Hương, Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Doanh nghiệp (DN) Điện tử Việt Nam, chia sẻ Tuyên bố chung khẳng định cam kết chính trị chiến lược, nâng tầm quan hệ kinh tế không chỉ đơn thuần là xuất nhập khẩu mà còn là hợp tác chiến lược lâu dài. Bà cho rằng tuyên bố này gửi đi thông điệp quan trọng rằng Việt Nam không chỉ là "công xưởng gia công" mà là đối tác trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt với ngành điện tử và công nghệ cao. "Đây là cơ hội để DN điện tử trong nước tăng cường hợp tác, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng thiết bị điện tử toàn cầu. Khi Việt Nam hoàn thiện các khâu như chứng nhận xuất xứ, quản lý chuỗi cung ứng, ngành điện tử có khả năng được hưởng ưu đãi thuế cao hơn" - bà Hương nhấn mạnh.

Bà cũng kỳ vọng hiệp định sắp tới sẽ tạo điều kiện để DN Việt nâng tỉ lệ nội địa hóa, chuyển từ gia công sang sản xuất có hàm lượng công nghệ cao, mở rộng hợp tác trong lĩnh vực bán dẫn, tự động hóa; tạo thuận lợi trong việc chuyển giao công nghệ, xây dựng các nhà máy liên doanh sản xuất linh kiện chuyên sâu cho thị trường Mỹ.

Tăng cường kiểm soát xuất xứ hàng hóa

Ở góc độ DN, ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP HCM (HAWA), cho biết với nội lực hiện nay, ngành gỗ Việt Nam vẫn có thể chịu được mức thuế 20%. Theo ông, DN xuất khẩu đồ gỗ có sử dụng nguyên liệu Mỹ và giải trình được minh bạch chi phí sản xuất - dịch vụ thì "mức thuế đối ứng này sẽ giảm thêm".

Trong ngành dệt may, ông Trần Như Tùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (VITAS), cho hay do chưa có mức cụ thể nên dệt may vẫn chịu thuế 20% nhưng theo ông, "mức này vẫn chấp nhận được vì không cao hơn nhiều so với các quốc gia cạnh tranh trực tiếp như Bangladesh, Ấn Độ, Trung Quốc...". Tuy vậy, ông Phạm Quang Anh, Giám đốc Công ty TNHH May mặc Dony, bày tỏ lo ngại nếu Trung Quốc đạt thỏa thuận thuế tương tự, DN Việt sẽ gặp áp lực lớn vì họ có lợi thế vượt trội về nhân lực và công nghệ.

Để phát huy những thỏa thuận đạt được với phía Mỹ, Hiệp hội DN Điện tử Việt Nam kiến nghị cần có một "cơ chế đối tác công nghiệp" giữa hai nước. Theo bà Thúy Hương, Chính phủ và các hiệp hội ngành hàng cần chủ động mời gọi DN Mỹ tham gia vào chuỗi cung ứng tại Việt Nam, không chỉ ở khâu cuối cùng mà từ sản xuất linh kiện đến thiết bị hoàn chỉnh. Việc này sẽ giúp hình thành chuỗi cung ứng điện tử hoàn chỉnh trong nước và giảm phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu.

Bên cạnh đó, hiệp hội đề xuất tạo khung kết nối giữa DN cung cấp linh kiện phụ trợ Việt Nam với các nhà máy lắp ráp của Mỹ. Đồng thời khuyến khích đầu tư liên doanh để phát triển linh kiện cấp 1 (tier-1) và module hoàn chỉnh, thay vì chỉ dừng ở sản xuất, lắp ráp đơn giản như hiện nay. Điều này nhằm tăng tỉ lệ nội địa hóa và nâng cao giá trị Việt Nam trong chuỗi sản xuất.

Ngoài ra, Hiệp hội DN Điện tử Việt Nam nhấn mạnh yêu cầu nâng cấp năng lực DN nội, chuyển từ gia công đơn thuần sang thiết kế và sản xuất module, đóng gói và xuất khẩu sản phẩm mang thương hiệu Việt. "Cần nâng cao tiêu chuẩn chất lượng và khả năng đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường Mỹ để giữ chân khách hàng cũng như gia tăng giá trị xuất khẩu" - đại diện hiệp hội nêu quan điểm.

Bộ Công Thương cho biết sẽ tiếp tục theo dõi sát các diễn biến chính sách thuế quan từ Mỹ, phối hợp với cơ quan chức năng hai nước để xử lý các vấn đề phát sinh, tránh nguy cơ áp dụng biện pháp bất lợi cho hàng Việt. Bên cạnh đó, bộ cũng sẽ đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối cung - cầu, quảng bá sản phẩm để DN mở rộng tệp khách hàng tại Mỹ, đồng thời củng cố niềm tin với đối tác hiện hữu. Một trong những nhiệm vụ trọng tâm là tăng cường kiểm soát xuất xứ hàng hóa, giám sát, cấp phép và xử lý nghiêm vi phạm, nhằm ngăn chặn tình trạng lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ.