" Trường hợp nếu ngân hàng phải chia sẻ một phần rủi ro thì cần xác định tỷ lệ là bao nhiêu? Cần có quy định trong luật hoặc giao Chính phủ hướng dẫn, ban hành nghị định ", ông nói thêm.
Cụ thể, sáng 3/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về bốn dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công; Luật Kinh doanh bảo hiểm; Luật Thống kê và Luật Giá.
Nhận xét về Luật Quản lý nợ công, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, luật đã tạo chuyển biến rõ nét trong quản lý nợ công, khi nợ Chính phủ đều thấp hơn giới hạn cho phép, cho thấy quản lý điều hành nợ công là tương đối tốt.
Tuy vậy, cần sửa đổi Luật Quản lý nợ công một cách toàn diện, theo quy trình thủ tục rút gọn tại kỳ họp này để phân cấp phân quyền đồng bộ với các luật liên quan, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đẩy nhanh tiến độ dự án có vốn vay nước ngoài. Đặc biệt trong điều kiện thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, nhiều dự án ODA, vốn vay nước ngoài nằm ở cấp xã.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn. (Ảnh: Media Quốc hội).
Theo đó, Chủ tịch Quốc hội đồng tình với đề xuất sửa đổi và các nội dung của dự luật, nhằm tăng cường tính chủ động chịu trách nhiệm của địa phương và thực hiện ngân sách. Trong đó, đối với việc phân bổ vốn ODA vay ưu đãi nước ngoài, dự thảo quy định trường hợp cấp phát cho UBND tỉnh và đơn vị sự nghiệp công lập được vay lại.
Ông đề nghị Chính phủ quy định chặt chẽ điều kiện, tỷ lệ cấp phát, đánh giá tác động đến ngân sách trung ương. Bởi tới đây, các địa phương sẽ đề xuất vay nước ngoài sẽ nhiều hơn, từ đó tạo gánh nặng nghĩa vụ cao hơn cho ngân sách trung ương, nên cần phải giám sát, chế tài đảm bảo quản lý chặt chẽ khoản vay này.
Chưa kể, khoản vay ODA phải có vốn đối ứng, có bảo lãnh Chính phủ. Đối với địa phương có điều kiện thì việc thu xếp đối ứng là thuận lợi, nhưng với địa phương khó khăn, trung ương phải hỗ trợ 100%, nên cần phải quy định kỹ lưỡng trong phối hợp trung ương và địa phương trong cấp phát vốn.
Đối với phương thức cho vay, dự thảo bổ sung quy định ngân hàng thương mại sẽ thực hiện cho vay và không chịu rủi ro tín dụng. Theo Chủ tịch Quốc hội, cần phải đánh giá kỹ tác động, bởi nếu cho vay lại nhưng không chịu rủi ro tín dụng có thể dẫn tới "lơi lỏng" thủ tục thẩm định, đối tượng vay, tạo rủi ro lớn và cơ quan nhà nước phải gánh chịu.
Ông nêu thực tế, việc cho vay không gắn hiệu quả, thiếu trách nhiệm giám sát khoản vay sẽ ảnh hưởng khả năng trả nợ và an toàn nợ công. " Sợ nhất là vay khoản này lại về đầu tư việc khác, ngân hàng thiếu hướng dẫn, kiểm tra giám sát " - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Vì vậy ông đề nghị cần làm rõ trường hợp không trả được nợ vay, thì trách nhiệm ngân hàng thương mại được quy định thế nào? Trường hợp nếu ngân hàng phải chia sẻ một phần rủi ro thì cần xác định tỷ lệ là bao nhiêu? Cần có quy định trong luật hoặc giao Chính phủ hướng dẫn tại nghị định.
Chủ tịch Quốc hội cũng nhắc đến việc cần xử lý dứt điểm dự án Bệnh viện Ung bướu Cần Thơ sử dụng vốn vay của Hungary.
“Dự án khởi động từ năm 2009, tuy nhiên vướng mắc về thủ tục, dự án chỉ thực sự triển khai từ năm 2016 và đến nay, đã kéo dài gần 9 năm. Phần xây dựng cơ bản hoàn thành khoảng 80%, nhưng phần thiết bị, máy móc thì đình trệ 4 năm qua”, Chủ tịch Quốc hội nói.
Ông chia sẻ thêm: “Tôi đi thị sát nhiều lần. Mới đây, Thủ tướng cũng đi kiểm tra, thấy đóng rêu, đóng rong. Vì vậy, cần hoàn tất thủ tục pháp lý để dừng dự án ODA này, chuyển sang sử dụng ngân sách Nhà nước nhằm hỗ trợ, hoàn thiện công trình, đưa bệnh viện 500 giường này vào vận hành tháng 11/2026. Bệnh viện Ung bướu hiện tại rất chật chội, quá tải, người bệnh phải lên TP.HCM điều trị, cũng quá tải”.
Chủ tịch Quốc hội một lần nữa nhấn mạnh rất cần sự minh bạch, công khai, chủ động, hiệu quả trong sử dụng và quản lý nợ công.
Đặt trong bối cảnh chúng ta đang triển khai nhiều dự án lớn như đường sắt cao tốc Bắc Nam cần số vốn lớn, ông Mẫn cho rằng cần rà soát tổng thể các khoản vay trung ương, vay của địa phương để sửa đổi luật cho phù hợp để vừa phát triển hạ tầng, vừa giữ an toàn nợ công, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng hai con số đến năm 2030 và tầm nhìn 2045.
