Nhìn lại các giai đoạn tăng trưởng
VN-Index đã tăng hơn 30% từ đầu năm 2025, đưa thị trường chứng khoán Việt Nam vượt trội so với phần lớn các quốc gia trong khu vực. Thanh khoản cũng thiết lập kỷ lục mới, khi giá trị giao dịch bình quân phiên tăng gần 40% so với cùng kỳ, bất chấp việc khối ngoại tiếp tục bán ròng hơn 1 tỷ USD trong tháng 8.
Câu hỏi đặt ra là: Đà tăng hiện tại sẽ kéo dài bao lâu và triển vọng trung hạn sẽ diễn biến thế nào? Nhìn lại các chu kỳ lớn trong 20 năm qua gồm 2006-2008, 2016-2018, 2020-2022 và nay là 2025, có thể thấy VN-Index thường đan xen những nhịp điều chỉnh trước khi bước vào một chu kỳ tăng mới (xem đồ thị).
 |
Đặc điểm thị trường tăng giá |
Các giai đoạn bùng nổ này luôn gắn liền với sự tăng trưởng mạnh mẽ của nền kinh tế (xem bảng).
 |
Các giai đoạn bùng nổ của thị trường gắn liền với kinh tế tăng trưởng cao |
Dư địa tăng với nền tảng vững chắc
Trong kịch bản cơ sở, VN-Index ở chu kỳ hiện tại mới đi được khoảng một nửa đến hai phần ba chặng đường, nên vẫn còn dư địa. Các nhịp điều chỉnh 8-10% là diễn biến thường thấy trong “thị trường bò” (bull market). Điều đó có nghĩa, ngay cả khi xuất hiện các nhịp điều chỉnh lành mạnh, VN-Index vẫn có cơ hội tăng trưởng vượt kỳ vọng dựa trên định giá cơ bản.
Khác với các chu kỳ trước, nền tảng vĩ mô hiện nay vững vàng hơn. Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 8,2-8,5% trong năm 2025 - thuộc nhóm cao nhất toàn cầu. Cùng với đó là kế hoạch giải ngân đầu tư công kỷ lục, tín dụng nới lỏng, lãi suất thấp và dòng vốn FDI giải ngân mạnh mẽ. Bức tranh vĩ mô đang mang tính hỗ trợ cao, thậm chí thuận lợi hơn so với các giai đoạn bùng nổ trước đây.
Đặc biệt, các cải cách mang tính lịch sử về kinh tế thực, thị trường vốn, cơ chế quản trị và định hướng phát triển đang tạo lớp nền mới, giúp thị trường chứng khoán không chỉ tăng nhờ dòng tiền, mà còn nhờ sự thay đổi cấu trúc nội tại nền kinh tế. Điều này cho thấy, chu kỳ 2025 có thể trở thành nền tảng cho một đợt tăng bền vững bậc nhất trong hai thập kỷ qua.
Hiện VN-Index đang giao dịch ở mức P/E trượt (trailing) khoảng 15,8 lần và P/E dự phóng (forward) khoảng 13,4 lần, vẫn thấp hơn nhiều so với các đỉnh chu kỳ trước (25,3 lần và 18 lần). Điều này đồng nghĩa dư địa định giá còn rộng mở, đặc biệt khi triển vọng lợi nhuận doanh nghiệp đang tích cực hơn bao giờ hết. Với mức tăng trưởng lợi nhuận trung bình năm nay dự báo quanh 16% theo HSC, sang năm 2026 con số này nhiều khả năng sẽ được điều chỉnh tăng, kéo P/E về mức thấp hơn và tạo thêm dư địa cho thị trường bứt phá trong nửa đầu năm tới.
Một yếu tố khác hỗ trợ trong trung hạn là tín dụng cao. Từ mối tương quan giữa tăng trưởng GDP và tín dụng trong giai đoạn 2012 đến nay, chúng tôi ước tính, để đạt mục tiêu GDP 8,5%, tín dụng cần tăng 20-23%, cao hơn đáng kể so với kế hoạch đầu năm. Điều này cho thấy, từ năm 2026 trở đi, để đạt tăng trưởng hai con số, chính sách tín dụng nới lỏng sẽ được duy trì và mức tăng tín dụng trên 20% có thể trở thành “bình thường mới”.
 |
Tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng GDP |
Đáng chú ý, dòng vốn tín dụng được bơm ra khó có thể được khu vực sản xuất hấp thụ hết ngay, mà một phần sẽ chảy vào các kênh tài sản như bất động sản và chứng khoán. Yếu tố này vô hình trung tạo ra “bộ đệm” cho thị trường, khi thanh khoản được dẫn dắt bởi nhà đầu tư nội thay vì phụ thuộc quá nhiều vào vốn ngoại đầy biến động. Bên cạnh đó, hành vi của nhà đầu tư cá nhân cũng đang thay đổi rõ rệt: ít chạy theo tin đồn, tập trung hơn vào nền tảng cơ bản. Sự trưởng thành trong cách tiếp cận, cộng với dòng vốn nội dồi dào, đang định hình nền tảng vững chắc và bền bỉ hơn cho chu kỳ hiện tại.
Yếu tố tỷ giá cần được theo dõi sát sao
Tỷ giá với thị trường chứng khoán và nền kinh tế có mối quan hệ hai chiều. Từ đầu năm đến nay, VND mất giá khoảng 3,6% so với USD, trong khi chỉ số USD Index giảm gần 10%, ảnh hưởng đến nhập khẩu và dòng vốn gián tiếp nước ngoài nhưng hỗ trợ xuất khẩu và phần nào bù đắp tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ.
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) mới đây khẳng định lại mục tiêu cân bằng giữa kiểm soát lạm phát và duy trì ổn định thị trường lao động, vốn đang có dấu hiệu suy yếu. Loạt dữ liệu việc làm Mỹ dự kiến công bố ngày 4 - 5/9 sẽ đóng vai trò then chốt, tác động trực tiếp đến quyết định lãi suất của Fed trong cuộc họp ngày 18/9. Đây là mốc chính sách quan trọng mà nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, sử dụng làm tham chiếu và có thể ảnh hưởng mạnh đến diễn biến tỷ giá trong thời gian tới.
