Lý do Bộ Tài chính quyết bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng trong phiên chất vấn sáng 19/6. Ảnh: Quochoi.vn.

Tại phiên chất vấn của Quốc hội sáng nay (19/6), đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) đã đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng về giải pháp quản lý thuế đối với tiểu thương, hộ kinh doanh có hoạt động thương mại điện tử.

5 tháng thu 75.000 tỷ đồng từ thương mại điện tử

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết thời gian qua, Bộ Tài chính đã triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng cường quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử như ban hành các quy định về hóa đơn điện tử, xác định trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế của các sàn thương mại điện tử, đồng thời cho phép hộ kinh doanh cá thể ủy quyền cho sàn lập hóa đơn và định danh cá nhân bán hàng qua mạng xã hội.

Bộ cũng phối hợp với các nền tảng trong và ngoài nước để đẩy mạnh truyền thông chính sách, phổ biến đến các nhóm đối tượng liên quan. Các cổng điện tử phục vụ kê khai, nộp thuế đã được vận hành trên nền tảng số, ứng dụng công nghệ thông tin và cả trí tuệ nhân tạo (AI) vào quá trình xử lý dữ liệu.

Theo Bộ trưởng, đến nay đã chuẩn hóa 95% dữ liệu dân cư, kết nối chia sẻ thông tin với ngân hàng và các website thương mại điện tử.

Có 158 nhà cung cấp nước ngoài đã kê khai và nộp thuế 23.000 tỷ đồng. Trong nước, 106.000 hộ cá nhân kinh doanh đã kê khai và nộp tổng cộng 1.200 tỷ đồng thông qua cổng điện tử. Tổng số thu từ thương mại điện tử trong 5 tháng đầu năm đạt khoảng 75.000 tỷ đồng, tăng 55% so với cùng kỳ năm ngoái.

Về các giải pháp thời gian tới, Bộ trưởng Thắng cho hay Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý để quản lý hiệu quả hoạt động thương mại điện tử. Các nội dung tập trung bao gồm xác định rõ loại hình kinh doanh trên nền tảng số, định danh tổ chức và cá nhân có kinh doanh thương mại điện tử, hướng dẫn kê khai - nộp thuế điện tử, nâng cấp hạ tầng kỹ thuật và tiếp cận hồ sơ từ các tổ chức, cá nhân nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam.

Song song đó, cơ quan thuế cũng sẽ phát triển cơ sở dữ liệu tích hợp AI, nhằm phát hiện gian lận thuế và kiểm tra các trường hợp có thu nhập từ thương mại điện tử, nền tảng số.

Bỏ thuế khoán để hộ kinh doanh có động lực trở thành doanh nghiệp

Cũng liên quan đến nội dung về thuế, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đặt câu hỏi về chính sách bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh theo Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 198 của Quốc hội.

Vị đại biểu cho rằng chính sách này tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh và đặt vấn đề: “Các hộ không ngại nộp thuế, nhưng họ rất e ngại về cách tính thuế và thủ tục kê khai. Vậy làm sao để nộp đúng và minh bạch”.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội). Ảnh: Quochoi.vn.

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết hệ thống thuế của Việt Nam đã tiếp cận các thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, cơ chế thuế khoán đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập, thiếu minh bạch, dễ lạm dụng và gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh, không tạo được động lực cho hộ kinh doanh để phát triển lớn lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Bộ trưởng nhấn mạnh: "Việc bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026 là một chủ trương rất đúng, là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo ra sự bình đẳng về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và mở rộng khu vực kinh tế chính thức”.

Về chuẩn bị triển khai, Bộ trưởng cho biết Bộ Tài chính đang thực hiện đồng bộ các giải pháp pháp lý và công nghệ để hỗ trợ các hộ kinh doanh chuyển đổi, đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp..

Trong đó, giải pháp thứ nhất là rà soát, hoàn thiện chính sách thuế. Bộ Tài chính đang đề xuất sửa Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới, kê khai đơn giản, minh bạch và dễ thực hiện. Ngoài ra, cơ quan quản lý cũng sẽ thực hiện các phương án nhằm đơn giản hóa các sổ sách, các hóa đơn chứng từ để đảm bảo hộ kinh doanh sẽ không bị áp lực khi chuyển sang mô hình doanh nghiệp.

Thứ hai là tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế, chẳng hạn áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền để giúp thu đúng, thu đủ, đồng thời giảm thời gian cũng như chi phí cho các hộ kinh doanh..

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính sẽ cung cấp miễn phí hệ thống khai, nộp thuế điện tử trong 3 năm đầu sau khi hộ chuyển sang doanh nghiệp, miễn lệ phí môn bài, cung cấp nền tảng số và phần mềm kế toán dùng chung.

“Như vậy, một trong những giải pháp là khi chuyển đổi thành doanh nghiệp, các hộ kinh doanh sẽ được hưởng nhiều chính sách ưu đãi hơn so với hoạt động theo mô hình hộ kinh doanh. Có như vậy thì mới có các doanh nghiệp mới, các hộ kinh doanh mới quan tâm tới việc chuyển đổi mô hình”, Bộ trưởng Tài chính nói.