Hiếu PC: Ai có điện thoại kết nối mạng đều có thể thành tội phạm mạng

23/10/2025 00:30

Theo chuyên gia an ninh mạng, khi dữ liệu cá nhân bị mua bán tràn lan, chỉ với một chiếc điện thoại, ai cũng có thể thành tội phạm.

Chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) chia sẻ tại Lễ công bố Chiến dịch truyền thông "Toàn dân chống lừa đảo". Ảnh: BTC.

Tại Lễ công bố Chiến dịch truyền thông "Toàn dân chống lừa đảo" diễn ra vào chiều 22/10, chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) cho biết các đường dây lừa đảo hiện hoạt động có tổ chức, không còn là những nhóm nhỏ lẻ. Đồng thời, việc trở thành tội phạm mạng giờ đây dễ dàng hơn bao giờ hết.

"Trước đây, muốn phạm tội trên mạng phải biết nhiều thứ như kỹ thuật, cách rửa tiền hay đánh cắp thông tin. Còn ngày nay, bất kỳ ai có điện thoại kết nối được mạng đều có thể trở thành tội phạm mạng, bởi dữ liệu cá nhân và tài khoản ngân hàng được mua bán tràn lan trên mạng", ông nói.

Số vụ lừa đảo ở Việt Nam tăng 65%

Ông Hiếu cho biết tội phạm mạng đang mở rộng kênh tấn công qua nhiều nền tảng như Facebook, TikTok hay Instagram... Sự xuất hiện của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) khiến chiêu thức lừa đảo ngày càng tinh vi, khó nhận diện.

Không chỉ dừng ở việc chiếm đoạt tài sản, nhiều vụ việc còn liên quan đến nạn buôn người, khi kẻ xấu lợi dụng các lời mời tuyển dụng hoặc học bổng giả để dụ dỗ nạn nhân. Theo ông, khó khăn kinh tế và mức lương thấp là những yếu tố khiến không ít bạn trẻ dễ sa bẫy.

Để thực hiện lừa đảo, kẻ xấu thường khai thác dữ liệu cá nhân công khai trên mạng, chẳng hạn như hình ảnh, bằng khen hoặc thông tin trường học. Từ đó, chúng tạo dựng kịch bản lừa đảo nhằm thao túng tâm lý nạn nhân, điển hình là giả danh công an hoặc mạo danh học bổng toàn phần danh giá.

Thực tế, theo thống kê của Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) thuộc Bộ Công an, trong 8 tháng đầu năm, Việt Nam ghi nhận hơn 1.500 vụ lừa đảo qua mạng, tăng 65% so với cùng kỳ năm 2024, với thiệt hại ước tính hơn 1.660 tỷ đồng.

Cùng thời gian này, lực lượng chức năng phát hiện hơn 4.532 tên miền độc hại, tăng khoảng 90%, với các thủ đoạn ngày càng tinh vi như deepfake, lừa đảo tiền ảo, chiếm đoạt OTP, giả danh cơ quan công an hoặc ngân hàng. Những hành vi này không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn làm xói mòn niềm tin số, ảnh hưởng đến tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Trước bối cảnh đó, chiều 22/10, Trung tâm Truyền hình Việt Nam tại TP.HCM (VTV9) chính thức phát động Chiến dịch truyền thông "Toàn dân chống lừa đảo", nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng, củng cố niềm tin số và xây dựng một "lá chắn an toàn" trước làn sóng tội phạm mạng ngày càng tinh vi.

Phát biểu tại lễ phát động, ông Từ Lương, Giám đốc VTV9 nhấn mạnh ai trong chúng ta cũng có thể trở thành nạn nhân của lừa đảo công nghệ cao. Thiệt hại không chỉ là tiền bạc, mà còn là sự mất mát niềm tin vào môi trường số.

"Với tinh thần đó, VTV9 khởi xướng Chiến dịch 'Toàn dân chống lừa đảo', nhằm biến nhận thức thành hành động, biến người dân thành 'lá chắn sống'. Mỗi phóng sự, mỗi hành động đúng là một viên gạch nhỏ xây nên 'lá chắn cộng đồng'. Không ai đứng ngoài cuộc", ông nói.

Chủ động "phòng bệnh hơn chữa bệnh"

Theo ông Hiếu, người dân Việt Nam hiện phản ứng quá nhanh trước các thông tin và hành động trên môi trường trực tuyến, đặc biệt là khi chuyển tiền hoặc nhấp vào các đường link lạ. Ông khuyến nghị nên "sống chậm lại một chút", dành thời gian kiểm chứng thông tin trước khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào.

"Không có công an nào làm việc qua điện thoại hay trực tuyến, tất cả đều phải làm việc trực tiếp tại trụ sở", ông nhấn mạnh.

Đối với các tổ chức, doanh nghiệp, ông cho rằng điểm yếu đầu tiên nằm ở nhận thức của cán bộ và nhân viên. "Khi người có quyền truy cập cao không được đào tạo bài bản về an ninh mạng, kẻ xấu có thể dễ dàng mua thông tin tài khoản quản trị để xâm nhập và đánh cắp dữ liệu", ông nói.

Bên cạnh đó, ông cho rằng lỗ hổng thứ hai đến từ hệ thống hạ tầng công nghệ đã quá cũ, không còn đáp ứng được yêu cầu của quá trình chuyển đổi số.

Theo ông, an toàn mạng chỉ được đảm bảo khi có sự kết hợp đồng bộ giữa quy trình, công nghệ và con người. "Chỉ cần thiếu một trong ba yếu tố đó, hệ thống sẽ bị hổng và có thể chịu tổn thất lớn", ông nói.

Từ thực tế này, ông Hiếu khuyến nghị các tổ chức nên làm việc với tư duy phòng ngừa, luôn chuẩn bị cho tình huống "rồi một ngày sẽ bị hack". Doanh nghiệp cần chủ động "phòng bệnh hơn chữa bệnh", bằng cách đào tạo nhân viên, áp dụng công nghệ bảo mật hiện đại và đầu tư đồng thời vào phần cứng lẫn phần mềm, nhằm gia cố hệ thống trước khi sự cố xảy ra.

Cũng tại hội thảo, ông Trịnh Hoài Nam, Giám đốc Trung tâm sản phẩm Công ty an ninh mạng Viettel cho rằng lừa đảo trực tuyến đang trở thành một trong những vấn đề "nóng" nhất hiện nay. Tập đoàn Viettel cũng đang triển khai nhiều chiến lược cụ thể để giảm thiểu tối đa tình trạng này.

"Trong thời gian gần đây, người dùng có thể nhận thấy số lượng cuộc gọi spam và scam xuất phát từ mạng Viettel đã giảm đáng kể. Chúng tôi đã triển khai nhiều chiến dịch đồng bộ nhằm hạn chế các cuộc gọi lừa đảo và làm phiền, tận dụng lợi thế công nghệ và dữ liệu của nhà mạng để bảo vệ người dùng", ông bổ sung.

Tập đoàn cũng đang mở rộng hoạt động nghiên cứu, xây dựng các giải pháp toàn diện nhằm hỗ trợ cộng đồng trong việc phát hiện và ngăn chặn lừa đảo.

Toan dan chong lua dao anh 1

Ông Trịnh Hoài Nam, Giám đốc Trung tâm sản phẩm Công ty an ninh mạng Viettel. Ảnh: BTC.

Khi nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế, ông Nam nhận thấy chiến dịch "Toàn dân chống lừa đảo" của Việt Nam có nhiều điểm tương đồng với mô hình tại Singapore. Quốc gia này đã xây dựng một khuôn khổ hợp tác chặt chẽ giữa cơ quan nhà nước, ngân hàng và nhà mạng, nhằm chia sẻ trách nhiệm và phối hợp hiệu quả trong việc xử lý lừa đảo.

Ông Nam cho rằng Việt Nam có thể đi chậm hơn một bước, nhưng chiến dịch đang đi đúng hướng. "Nếu có sự chung tay của lực lượng công an, các nhà mạng và hệ thống tài chính, tôi tin chiến dịch này sẽ đạt kết quả rất tốt", ông nói.

Thực tế, chiến dịch "Toàn dân chống lừa đảo" ghi dấu sự hợp lực chưa từng có giữa nhiều lực lượng, bao gồm Hiệp hội An ninh mạng quốc gia và Công an các tỉnh, thành phố như TP.HCM, Đồng Nai, Tây Ninh, Khánh Hòa, Lâm Đồng, với vai trò là thành viên Ban Chỉ đạo. Bên cạnh đó còn có sự tham gia của các cơ quan quản lý, doanh nghiệp trong lĩnh vực tài chính, chứng khoán và các đối tác truyền thông.

Sự phối hợp này thể hiện quyết tâm chung trong việc bảo vệ người dân, củng cố niềm tin số và xây dựng một cộng đồng an toàn, tự tin, thông thái hơn trong môi trường trực tuyến.

Tri Thức - Znews giới thiệu độc giả Tủ sách kiến thức kinh tế với đa dạng cuốn sách, câu chuyện trong lĩnh vực kinh doanh, kinh tế. Là nguồn tư liệu cho những người quan tâm và muốn nâng cao kiến thức trong lĩnh vực kinh tế. Những cuốn sách, câu chuyện trong Tủ sách không chỉ đơn thuần là những tác phẩm của tri thức mà còn chứa đựng bí quyết, kinh nghiệm quý báu từ các tác giả, nhà quản lý có uy tín và kinh nghiệm lâu năm trong ngành.

Đọc sách không chỉ giúp người đọc tiếp cận những kiến thức mới mà còn giúp mở rộng tầm nhìn và phát triển bản thân. Tủ sách kiến thức kinh tế mong muốn lan tỏa tri thức trong lĩnh vực kinh doanh, đồng thời phát triển văn hóa đọc cho người Việt.

Bạn đang đọc bài viết "Hiếu PC: Ai có điện thoại kết nối mạng đều có thể thành tội phạm mạng" tại chuyên mục TÀI CHÍNH. Mọi thông tin phản hồi, góp ý xin gửi về địa chỉ email: phutrachnoidung@gmail.com hoặc liên hệ hotline: 0903 78 12 09.